Ara
1 Mayıs 2009 Cuma
12.Hafta
11.Hafta
Web sitesi oluşturma sihirbazına hoşgeldiniz yazısından sonra ileri butonuna basılır.
10.Hafta
Forwarding: Gönderilen mesaj adresi bulamamışsa başka bir adrese gönderilmesini sağlar.
Footers: Postanın nerden geldiğini alt bilgi olarak ekler. Yani buraya yazılan yazı gönderilen her metnin altına yazılır.Logo değiştirilebilir. Add domain den direk domain eklenebilir. Birisi birincil seçilir. Çünkü ilk geldiğinde nereye gideceği belirlenir.
Spam Filter: Puanlama yaparak spam olup olmadığına bakar.
Spam Assasion: Bunun bir veritabanı var ve mesajların gönderilebilmesini sağlıyor. Bunun ile dünya çapında gönderilen spam mesajlar tanınıyor.Antivirüs: Virüs programlarının kullanılabileceği virüs taramasının yapılacağı etkinlikleri belirleriz.
Sunucumuzu mail sunucusu olarak kullanmak için sunucunuzu yönetin seçeneğine tıklıyoruz ve DNS sunucusunu yönet seçeneğini seçiyoruz.
Kanarya.net adı altında bir Yeni bir “mail exchanger(MX)” kaydı oluşturuyoruz. Bunu kanarya.net ana makinemize yönlendiriyoruz. Daha sonra Kerio Mailserver kurulumunu başlatıyoruz ve kurulumu tam olarak gerçekleştiriyoruz.
Configürasyon penceresi karşımıza çıkıyor buradan domain olarak “kanarya.net” adını veriyoruz. Diğer seçeneğimiz “server” olarak kalıyor. İleri diyoruz.
Bir parola belirliyoruz ve ileri diyoruz. İleri diyoruz ve bir sonraki adımda mail depolamak için nereye kullanacağımızı belirtiyoruz. Kurulumu bitiyoruz. Bundan sonra bilgisayarımızı bir mail sunucusu olarak kullanabiliriz.Bunun için Kerio yönetim konsoluna giriyoruz. Birkaç kullanıcı ekliyoruz.
Domain Settings’e girip “users” seçeneğini seçiyoruz.
Add diyerek kullanıcı ekliyoruz. Böylece bir mail hesabı oluşturuyoruz. Uygula diyerek eklediğimiz kullanıcıları kaydediyoruz.
Eklediğimiz kullanıcılara erişmek için Outlook Expressi açıyoruz. Bir posta hesabı yaratıyoruz.
E-posta olarak sonuna “kanarya.net” ekliyoruz.
Mail sunucusu olarak kanarya.net i gösteriyoruz.
Hesap adına adı ve parolayı giriyoruz. İleri ve son diyoruz.
29 Nisan 2009 Çarşamba
9.Hafta
- Varsayılan dip not: Gönderilen bilgilere tanımlananan html dosyasının eklenmesidir.
- Dizin güveniği: Klasör ile ilgili yetkilerin tanımlandığı bölümdür.
- Anonim: Bir tür erişim çeşidirir. Kullanıcı adı ve şifresi girilmez. USS_WIN2003 bu kullanıcı adı IIS kurulurken oluşturulur. Kullanıcı adı ve şifre ile de hizmet verilebilir. Ayrıca belirli bir ip aralığından bağlantılar cevap verilebilir.Bunlar gibi ayarlar yapılabilir.
- Daniel of service: Servisten alı koymaktır.
- İçerik derecelendirme: Http üst bilgisi ile kullanıcılara bazı kategorilerde ne tür içerik olduğu gönderilebilir. Web tarayıcıardaki bu bilgi yığınına bakıp içeriki ksıtlaması yapılabilir.
- Mime türleri: web sitesi ilk oluşturulduğunda tüm uzantıları desteklemez. Bazı uzantıların desteklenmesi için bunların tanımlanması gerekmektedir. Bunları Mime aracılığı ile yaparız. Hangi uzantıya hangi veri yığını göndereceğimizi tanımlanır.
- BITS: Bir tür aktarımım biçimidir . Microsoft kullanır. BITS ile büyük boyutlu dosyalar daha kolay gönderilir.
- ASP.net: Asp sürümlerini tanımlayabiliriz. 1 ve 2 sürümlerinden hangisini kullanacağımızı belirleyebiliriz. Yapılan projenin asp ise dll dosyasının doğru şekilde yorumlanabilmesi için sürümünün seçildiği bölümdür.
- ISAPI: exe dosyası gibidir, DLL uzantılıdır. Bir dosyayı çalıştırılabilir olarak tanımladığımız zaman, DLL uzantılı bir dosyaya istek yapıldığı zaman o dosyanın içeri kullanıcıya gönderilmez. Dosya çalıştırılır, bir değer çıkar ve bu değer kullanıcıya gönderilir. DLL çalıştırılır ve kullanıcıya çıktısı gönderilir.
- CGI: Bir dosyanın içeriğini değil, o dosyayı çalıştırıp çıktısını kullanıcıya göndeririz.
Bir exe dosyasının 1000 kez çalıştırılması gerekebilir. CGI performans problemlerine yol açmıştır. - 2 tip ISAPI uygulaması vardır:
- 1. ISAPI uzantıları: Belli bir uzantıda çalışır. GCI programlama güçlüğünü aşmak istediği yerlerde kullanır.
- 2. ISAPI filtreleri: bir web sayfasının içeriğinin kullanılmasıdır. Gelen her içerik uygulamadan geçirilip kullanıcıya gönderilir. Tüm içerik kontrol edilir.
WWW için CGI için arabirimlik yapar. Tamamen exe dosyalar yazmadan temel kod yığınlarıyla web sayfaları oluşturulabilir hale gelmiştir. - APACHE
APACHE de bir ISAPI’dir. Konsol tabanlıdır. Unix tabanlıdır.
22 Nisan 2009 Çarşamba
8.Hafta
HTTP Protokolü
HTTP Protokolü Genel Özellikleri- 7. Katman protokollerine benzer.
- Çok yaygın kullanılır.
- Ftp ye benzer.
- Sunucudan, Client' a veri gönderir.
- Eski sürümleri kalıcı bağlantıları desteklemez.
- Tek port kullanır.
- Çok fazla sayıda aktarım yapar.
- Çok komuta cevap verir.
Mesaj Başlıkları
- Cookie: Sunucu istemciyi tanır.
- User-agent: İstemciye ait özellikler tanımlanır.
- Accept: İstemci tarafından yürütülen mesaj başlığıdır.
- Accept- charset: Kabul edebildiği karakter kümelerini sunucuya gönderir.
- Accept-encoding: Kodlanan içeriği gösterir.
- Host: Hangi sunucudan hizmet yapılıyorsa o bilgi gönderilir.
- Authorization: Kimlik tanıtıcı standartları sunucuya bildirir.
Sunucudan Gelen Bilgiler
- Server: Sunucu bilgileri bulunur.
- Content-encouding: Sunucudan gönderdiği içeriğin kodlanmasıdır.
- Content-length: Sunucunun gönderdiği içeriğin uzunluğudur.
- Content-type: İçerik türüdür.
- Last-modified: İçeriğin en son değiştirildiği tarih-saati verir
HTTP Komutları
- DELETE: Web sayfasını siler.
- GET: Dosya çağırma komutudur.
- OPTIONS: Verdiğimiz komutun türünü belirtir.
- HEAD: Get komutuna benzer ancak sadece başlık bilgilerini gönderir.
- PUT: Bir web sayfasını saklamak üzere gönderir.
- POST: Postun farkı parametre içermesidir.
- TRACE: Web sunucularını kontrol etme işlemidir.
1 Nisan 2009 Çarşamba
7.Hafta
1-) FileZilla Kurulumu Resimli Anlatım
2-) FTP
FTP (File Transfer Protocol) Internete bağlı bir bilgisayardan diğerine (her iki yönde de) dosya aktarımı yapmak için geliştirilen bir internet protokolü ve bu işi yapan uygulama programlarına verilen genel addır. İlk geliştirilen internet protokollerinden biridir. FTP protokolü ile bir başka bilgisayardan bir başka bilgisayara dosya aktarımı yapılırken, o bilgisayar ile etkileşimli-aynı anda (on-line) bağlantı kurulur ve protokol ile sağlanan bir dizi komutlar yardımıyla iki bilgisayar arasında dosya alma/gönderme işlemleri yapılır.
*Kalıcı bağlantılar kullanılabilir.
*Veriler ve komutlar ayrı porttan aktarılır
*Güvenlik mekanizması sunar (istemci sunucuya kendini tanıtır)
*Anonim bağlantılara izin verir. Anonymous kullanıcı tanımlıdır. Ama bu hesap kapatılabilir.
*Kota bantları tanımlanır. Klasör,dizin için kota tanımlanır.
*Bir çok web serverinde,web yayınlanmasında dosya aktarımında ftp kullanılır.
*Dosya aktarmada kısıtlama getirilebilir.
*FTPde mb,gb büyüklükte dosyalar aktarılır. FTP, HTTPye göre daha az kullanıcıya hizmet eder.
*Anonim kullanırken dosya paylaşımı için bizden de dosya yüklememiz istenebilir( buna upload-download oranı denir)
*Unix temelli bir protokoldür.
*HTTP sunucuları için dosya aktarımı sağlar.
*Dosyaya ait tarih saat olgusu sunmaz.
- bağlanacağımız bilgisayarın internet adresi (nümerik ya da sembolik formatta)
- bağlanacağımız bilgisayarda dosyalarına ulaşmak istediğimiz hesapla ilgili kullanıcı numarası ve varsa şifresi
- Internet erişimi olan, üzerinde FTP yazılımı bulunan bir bilgisayar
- bağlanacağımız bilgisayarda, FTP protokol komutlarını yorumlayacak çalışır durumda bir FTP Servis programı (FTP Sitesi)
- gereklidir.
FTP ile nasıl bağlantı sağlanır?
Bağlantı, tanıtıcı adı (host name) veya internet numarası kullanılarak iki biçimde yapılabilmektedir. Ancak uygulamada daha sık olarak tanıtıcı adı kullanılmaktadır. Bağlantının yapılabilmesi için; ftp bağlanılmak istenen tanıtıcı ad formatı kullanılmaktadır. Bir makinayla olan bağlantıyı kapatıp diğer bir makinaya bağlanmak için önce close ile bağlantı kesilip, open makina ismi ile yeni bağlantı kurulur. FTP ile bağlantı kurulduktan sonra temel Unix komutları kullanılarak işl emler yapılmaktadır.
FTP Cevap Kodları :
1XX : Komut başlatıldı . Ama tamamlanamadı.Ek kodla bilgilendirilecek
2XX : Komut başlatıldı. İstek tamamlandı. Yeni konut gönderilebilir.
3XX : Komut başarılı, bitirilmesi için komut gerekliyse komut istenir.
4XX :Komut başarısız. İstemci aynı komutu verebilir.
5XX : Komut başarısız. İstemci aynı komutu vermemeli
X0X : Söz dizimi hatası . Komut düzgün verilmemiş
X1X : Bir bilgi işlemine cevaptır.
X2X : Bağlantı durumu hakkında bir komutsa ona cevaptır.
X3X : Cevap verilen komut hesap kontrol komutudur.
X4X : Tanımlanmamış
X5X : Sunucu dosya sistemi hakkında bilgi veriyor.
Veri Aktarım Formatı : 2 şekilde
Ascii : düz yazı modu
Binary : ikili mod
FTP Komutları :
Erişim kontrol komutları :
User=kullanıcı tanımlar.
Pass=şifre gönderme
Acct=kullanıcı hesabı
Cwd = çalışılan klasörü değiştirir
Cdup= bir üst klasöre gider.
Quit = çıkış. Bağlantı sonlandırır
Port= verinin aktarılacağı port
Pasv= Verinin aktarılacağı port üzerinde sunucunun dinleme moduna geçmesini sağlar.
Type= verinin ifade edileceği format
Strv=dosya yapısı hakkında bilgi verir
Servis Komutları:
Retr= sunucu parametre olarak verilen dosyayı transfer eder.
Stor=İstemciden bir dosyanın sunucudan kabul edilmesi
Stou= belirlenen klasördeki dosyayı tek bir isim barındıracak şekilde saklar.
Appe=ilgili dosyaya ekler.
Rest =dosya aktarımında sorun olursa verilen parametreden devam edilir.
Rnfr=Dosya ismi değiştirildiğinde kullanılır.
Abor= veri aktarımını iptal etmek için
Dele= dosya siler
Rmd=klasör siler
Mkd=klasör oluşturur.
Pwd=çalışılan klasörü gösterir
Syst=sunucunun işletim sistemi bilgisini gösterir
Stat=bağlantı durumu hakkında bilgi verir
Help=yardım
Noop=Zaman aşımında bağlantı kesilebilir işlem yapılmazsa,burada kullanılır .
Standart FTP komutları :
cd : Dizin değiştirme (cd
pwd : Bulunulan dizinin ismini verir
dir : Bulunulan dizindeki dosyaları listeleme
ls : Bulunulan dizindeki dosyaları kisa olarak listeleme (Örnek kullanımlar : ls -lr : ayrıntılı, tersten alfabetik listeleme; ls -lr |more : sayfa sayfa listeleme (dizin içinde cok fazla sayıda dosya varsa bu kullanım oldukça yararlıdır))
get : Dosya alma (get
put : Dosya gönderme (put
mget : Birden fazla dosya almak istendiğinde kullanılır. Örnek kullanımlar: mget *.zip, mget a*.* vb..
mput : Birden fazla dosya göndermek istendiğinde kullanılır.
ascii : Dosya aktarımlarında aktarım modu olarak ASCII kullanılacağını belirtme.
binary: Dosya aktarımlarında aktarım modu olarak BINARY kullanılacağını belirtme. Arşiv dosyaları (zip, arj, z, zoo, hqx vb), calıştırılabilir programlar (.exe, .com), resim formatlı programlar (gif, jpeg vb) FTP ile alınmadan/ya da gönderilmeden önce mutlaka bu komut verilmelidir.
delete: FTP yapılan yerde bir dosyayı silme (delete
strv:Dosya yapısı hakkında bilgi verir.
close : FTP ortamından çıkmadan, sadece ilgili bağlantıyı kapatmak için kullanılır.
quit : FTP ortamından çıkmak ve bağlantıyı kapatmak için kullanılır (bye komutu da aynı işi görür).
Bazı FTP merkezleri, tüm bir dizini sıkıştırarak gönderme kabiliyetine sahiptir. Söz gelimi, linux isimli bir alt dizini, GET linux linux.zip şeklinde sıkıştırılmış olarak alabiliriz. Ancak, bu özellik her FTP merkezinde olmayabilir.
3-) HTTP
HTTP (İngilizce Hypertext Transfer Protocol, Türkçe Hipermetin Aktarma İletişim Kuralı) bir kaynaktan dağıtılan ve ortak kullanıma açık olan hiperortam bilgi sistemleri için uygulama seviyesinde bir iletişim kuralıdır.
Geçmişi
HTTP, 1990 yılından beri Dünya Çapında Ağ (WWW) üzerinde küresel bilgi girişimi için kullanılmaktadır.
HTTP/0.9 olarak anılan ilk sürüm HTTP İnternet üzerinden ham verinin taşınması amaçlı, basit bir iletişim kuralıydı. RFC 1945 dahilinde tanımlanan HTTP/1.0, taşınan verinin meta-bilgilerini ve istek/cevap semantiği düzenleyicilerini içeren ve MIME ilgileri taşıyan mesajların taşınabilmesi gibi yenilikler ile bir önceki sürümü genişletmiştir. Yine de HTTP/1.0 hierarşik vekil sunucuların (proxy), önbelleğin, kalıcı bağlantı ihtiyaçlarının ve sanal sunucuların etkilerini göz önünde bulundurmada yetersiz kalmaktaydı. Ek olarak, HTTP/1.0 olarak anılan uygulamaların, tam olarak kesinleştirilememiş yöntemleri, birbirleriyle iletişim içinde bulunan iki uygulamanın kapasitelerinin tam olarak anlaşılması için yetersiz kalmakta ve bu sürümün bir yeniliğe gidilme ihtiyacını zorunlu kılmaktaydı.
HTTP/1.1 olarak bilinen bu yeni sürüm, iletişim kuralının güvenilir bir biçimde uygulanmasında ihtiyaç duyulan dizisel gereksinimleri içermekte ve 1.0 sürümüne sahip iletişim kuralından daha güvenli olarak görülmektedir.
Uygulamalı bilgi sistemleri, basit bir şekilde bilgi almaktan çok daha fazla uygulamaya ihtiyaç duyar. Bu uygulamalar arama, son kullanıcı arayüzünün güncellenmesi ve etkileşimli olarak bilgi girişi gibi işlevleri de gerektirmektedir. HTTP, bir isteğin amacının ne olduğunu anlatan bir takım açık uçlu yöntemler ve üstbilgi kullanımına izin vermektedir. Bir tekbiçimli kaynak tanımlayıcısı, yer belirleyici ya da kaynak ismi tarafından sağlanan kaynağa, bir yöntemin uygulanışını bildiren bir dizi kural üzerine kurulmuştur. Gönderiler, Çok Amaçlı İnternet Posta Uzantıları tarafından tanımlandığı ve İnternet postasında kullanılana benzer bir biçimde aktarılmaktadır.
HTTP aynı zamanda, SMTP, NNTP, FTP, Gopher ve WAIS iletişim kurallarını destekleyen İnternet sistemleri ile kullanıcı istemcileri, vekil sunucular ve Geçitler arasında iletişim için özelleştirilmiş bir iletişim kuralı olarak da kullanılır. Bu haliyle HTTP, muhtelif uygulamalar tarafından sağlanan kaynaklara, basit hiperortam erişimine izin vermektedir. Günümüzde hayatın önemli bir parçası haline gelen İnternet, HTTP sayesinde her türlü bilgiye sorunsuz erişimi kolay kılmaktadır.
Ayrıntılı incelemek için Tıklayınız. (Http kodları ve kullanımı)
6. Hafta
DHCP PROTOKOLÜ
DHCP protokolü ,RFC 2131 dosyasında tanımlanmıştır. Büyük ağlarda IP adresleri konfigüre etmek problem oluşturur. DHCP, ağdaki makinalara IP adresi,ağ geçidi veya DNS sunucusu gibi ayarları otomatik olarak yapılandıran bir internet protokolüdür. 7. katmana aittir. İstemci-sunucu modeline dayanır.
Bir TCP/IP ağındaki makinelere IP adresi, ağ geçidi veya DNS sunucusu gibi ayarların otomatik olarak yapılması için kullanılır. DHCP'nin en büyük avantajlarından biri IP adreslerini kısıtlı bir süre için vermesidir. Bu sayede, DHCP iadesi yapılmamış olsa bile bir IP adresi tekrar tekrar kullanılabilir, ve IP havuzu ekonomik bir şekilde kullanılmış olur.
IP adresi: 10.0.0.5/24
Ağ geçidi : 10.0.0.1
Adres Havuzu : 10.0.0.50 ile 10.0.0.200
Sınırlanan IP'ler () : 10.0.0.60-10.0.0.75
10.0.0.90-10.0.0.120
10.0.0.180-10.0.0.190
Ayırma : Mac adresi : fbfbfbfbfbfb
IP adresi : 10.0.0.10
Sunucu Yönetden / Rol Ekle-Kaldır/->/ DHCP seç/->/ Pc adımız Server olarak ayarlayalım.
IP Adres Aralığı Penceresinde
Başlangıç IP Adresi : 10.0.0.50
Bitiş IP Adresi : 10.0.0.200
Uzunluk : 24 bit/yani 255.255.255.0 yaptık.
Dışarda Kalanları Ekle Penceresinde
10.0.0.60-10.0.0.75
10.0.0.90-10.0.0.120
10.0.0.180-10.0.0.190 aralıkları girdik.
Kira Süresini 8 gün olarak ayarladık
Yönlendirici (Varsayılan Ağ Geçidi ) 10.0.0.1 olarak ekledik.
Bundan sonra ; Başlat/ Denetim Masası/ Ağ Bağlantıları/Yerel Ağ Bağlantısından açılan pencerede özellikleri seçtikten sonra TCP/IP yi üzerinden kendi bilgisayarımızın IP’sini 10.0.0.5 , alt ağ maskesini 255.255.255.0 , ağ geçidini 10.0.0.1 olarak ayarladık.
DHCP sunucusunuYönetten/ DHCP penceresi açılır. Adres havuzunu tıkladığımızda başlangıç bitiş IPleri ve dışarda bırakılan IPleri görebildik.
Ayırmayı sağ tıklayıp, Yeni Ayırma ile
IP adresi : 10.0.0.10 Make adresi : fbfbfbfbfbfb yazdık.
10 Mart 2009 Salı
5. Hafta
1-) Windows Server 2003 - Kurulumu Resimli Anlatım.
2-) Dhcp nedir ve Kurulumu Resimli Anlatım.
3-) Dhcp Kurulumu Anlatımı.
4-) DNS (DOMAIN NAME SYSTEM ) Resimli Anlatımı.
DNS (DOMAIN NAME SYSTEM ) KAVRAMLARI
CNAME nedir?
Cname kullanım amacı ise bir IP adresine birden fazla host adı atayarak her iki isimde de sorgulandığında aynı IP adresine çözümleme yapmasını sağlar.
SOA nedir?
Herhangi bir Zone dosyası içinde oluşan ilk kayıttır. Zone için Primary DNS Name Server tipini ve Administrator’a ait e-mail bilgisi tanımlanır. Replication için özel bilgileri tutar. Domain adını host ismine çözümleme işlemini yapar.
SRV nedir?
Servis adını Host adına ve port numarasına çözümlemek için kullanılır.
Örnegin ; _tcp._ldap.cozumpark.com > mail.cozumpark.com
NS nedir?
Tüm Forward ve Reserve Loopup Zone ler içinde bir NS record görünür. Her bir zone için DNS server tanımlamalarında yardımcı olarak, Domain adını host adına çevirmek için kullanılır.
MX nedir?
SMTP mail server’larına yardımcı olan bir kayıt tipidir. Host ismine çözümleme yapar.
PTR nedir?
Bir IP adresine karşılık gelen Host ismini öğrenmek için oluşturulur. DNS içindeki Reverse Lookup Zone bölümünde bulunur. Opsiyenel olan bu zone ve kayıt özellikle nslookup komutlarında ip si bilinen DNS sunucularının isimlerini öğrenmek sorgulara cevap verir. Ama asıl görevi ise büyük ölçekli domainlerden mail gelir ken domainnizde olup olmadığı kontrol edilmesidir. Eğer var ise sorun yok mail normal olarak gelir ama yoksa genelde junk yada spam a düşebilir.
NS nedir?
Tüm Forward ve Reserve Loopup Zone ler içinde bir NS record görünür. Her bir zone için DNS server tanımlamalarında yardımcı olarak, Domain adını host adına çevirmek için kullanılır.
26 Şubat 2009 Perşembe
4.Hafta
Bilgisayar ve telekomünikasyon dünyasında, "port" denildiği zaman akla ilk
gelen genellikle fiziksel bağlantıda kullanılan ara birimlerdir. Bu tür "port"
lar üzerinden bağlanmış herhangi bir makinaya "data" gönderilebilir ve bu
makinanın işleyişi kontrol edilebilir. Örneğin, tipik bir bilgisayarda bir veya
birden fazla "seri port" bir tane de "paralel port" bulunur. Adından da
anlaşılacağı gibi "seri port" dan bilgiler seri (her defasında bir bit) olarak
gönderilir ve bu tür "port" lara genellikle tarayıcı (scanner) gibi cihazlar
takılır. Her defasında birden çok bit göndermek içinse "paralel port" kullanı-
lır. Bu tip "port" lara da yazıcı (printer) veya "paralel port" bağlantısı olan
herhangi bir cihaz takılabilir.
Bizi ilgilendiren ve çoğunlukla İnternet dünyasında kullanılan "port"
kavramı ise yukardaki tanımdan biraz daha soyut bir kavramdir. Bu anlamda "port" (ki dokümainin sonuna kadar "port" bu anlamda kullanılacaktir) herhangi bir fiziksel bağlantı yeri değil, mantıksal bir bağlanma şeklidir. Şöyle ki:
Günümüz dünyasında birçok işletim sistemi birden fazla programın aynı anda
çalışmasına izin vermektedir. Bu programlardan bazıları dışarıdan gelen
istekleri (istemci-client/request) kabul etmekte ve uygun gördüklerine cevap
(sunucu-server/response) vermektedir. Sunucu programları çalışan bilgisayarlara birer adres verilir (bknz. IP adresleri) ve bu adresler kullanılarak istenilen bilgisayarlara ulaşılır. Peki, ulaşılan bir bilgisayar üzerindeki hangi sunucu programdan hizmet alınmak istendiği nasıl belirtilir?
Bunun için bilgisayarlar üzerinde birtakım soyut bağlantı noktaları
tanımlanır ve herbirine, adresleyebilmek için positif bir sayı verilir (port
numarası). Bazı sunucu programları, daha önce herkes tarafından bilinen "port"
lardan hizmet verirken (örn: telnet->23. port) bazıları da sunucu programını
çalıştıran kişinin türüne ve isteğine göre değişik "port" lardan hizmet verir.
Dolayısıyla, ağ üzerindeki herhangi bir sunucu programa bağlanmak istenildiğin-
de, programın çalıştığı bilgisayarın adresinin yanında istekleri kabul ettiği
"port" numarasını da vermek gerekir. Örnek verecek olursak:
144.122.156.104 "IP" adresine sahip makinada (orca) çalışan "telnet"
sunucu programına (23. "port" dan hizmet veren) bağlanmak için aşağıdaki satır
yazılır.
telnet 144.122.156.104 23
Daha önce de belirttiğimiz gibi bazı sunucu programların belirli "port"
lardan hizmet verdiği bilindiği için, bu sunuculara bağlanmak istediğimizde,
"port" numarasını vermeye gerek kalmaz. Bu durumda yukardaki satır
telnet 144.122.156.104 şeklinde de yazılabilir.
Kullanıcı Veri Birimi Protokolü (UDP)
Kullanıcı Datagram Protokolü (UDP), RFC 768 "User Datagram Protocol (UDP)" belgesinde tanımlanan bir TCP/IP standardıdır. TCP/IP ana bilgisayarları arasında hızlı, az yükle ve düşük güvenilirlikli veri taşıma için bazı programlar tarafından TCP yerine UDP kullanılmaktadır.
UDP bağlanma gerektirmeyen ve herhangi bir veri biriminin teslimini veya sıralı oluşunu garanti etmeyen bir en iyi performans teslim hizmeti sunar. Güvenilir iletişime gereksinim duyan bir kaynak ana bilgisayar, TCP hizmetini veya kendi sıraya koyma ve alındı bildirimi hizmetlerini sağlayan bir program kullanmak zorundadır.
Aşağıdaki resimde gösterildiği gibi UDP iletileri IP veri birimlerine yerleştirilip gönderilir.
UDP bağlantı noktaları
UDP bağlantı noktaları, UDP iletilerinin gönderilmesi ve alınması için bir konum sağlarlar. UDP bağlantı noktaları, her protokol bağlantı noktasıyla belirtilen programa yönelik tüm veri birimlerinin alınması için tek bir ileti sırası işlevini görür. Bunun anlamı UDP tabanlı programların aynı anda birden çok ileti alabilmesidir.
UDP kullanan her programın sunucu yanı kendilerine ayrılan bağlantı noktalarında gelecek iletileri bekler. 1,024 değerinden küçük (ve bazı daha büyük) UDP sunucu bağlantı noktası numaraları Internet Atanmış Numaralar Yetkilisi (IANA) tarafından ayrılmış ve kayıt altına alınmıştır.
Her UDP sunucu bağlantı noktası ayrılmış veya iyi bilinen bir bağlantı noktası numarasıyla tanıtılır. Aşağıdaki tabloda standart UDP tabanlı programların kullandığı bazı iyi bilinen UDP sunucu bağlantı noktaları gösterilmiştir.
UDP bağlantı noktası numarası | Açıklama |
---|---|
53 | DNS ad sorguları |
69 | Basit Dosya Aktarım Protokolü (TFTP) |
137 | NetBIOS ad hizmeti |
138 | NetBIOS veri birimi hizmeti |
161 | Basit Ağ Yönetimi Protokolü (SNMP) |
520 | Yönlendirme Bilgisi Protokolü (RIP) |
UDP ve TCP
Genelde UDP ile TCP’nin veri teslim yöntemleri arasındaki fark telefonla aramayla postayla kart gönderme arasındaki farka benzer. TCP hedefin erişilebilir ve iletişime hazır olduğunu doğrulayarak bir telefon çağrısı gibi çalışır. UDP ise kart gibi işler; iletiler küçüktür ve teslimat büyük olasılıkla gerçekleşir fakat bu asla garanti edilemez.
UDP genelde bir seferde küçük miktarlarda veri ileten veya gerçek zamanlı işlemlere gereksinim duyan programlar tarafından kullanılır. Bu durumlarda UDP’nin düşük üstbilgi yükü ve çok noktaya yayın yetenekleri (örneğin bir veri birimi için birden çok alıcı) TCP’den daha elverişlidir.
UDP, TCP’nin sağladığı hizmet ve özelliklerle tam karşıttır. Aşağıdaki tabloda verilerin taşınmasında UDP veya TCP kullanılmasına bağlı olarak TCP/IP iletişiminin nasıl işlendiği gösterilmektedir.
UDP | TCP |
---|---|
Bağlanma olmadan verilen hizmet; ana bilgisayarlar arasında oturum açılmaz. | Bağlanarak verilen hizmet; ana bilgisayarlar arasında oturum açılır. |
UDP verilerin sırasını veya teslimini garanti etmez veya doğrulamaz. | TCP, doğrulamayla verinin hedefe ulaşmasını ve verilerin sıralı teslimini garanti altına alır. |
UDP kullanan programlar verilerin taşınması için gerekli güvenilirliği kendileri sağlamak zorundadır. | TCP kullanan programlara güvenli veri taşıma garantisi sağlanır. |
UDP hızlıdır, ek yükü azdır, noktadan noktaya ve noktan birden çok noktaya iletişimi destekleyebilir. | TCP daha yavaştır, ek yükü fazladır ve yalnızca noktadan noktaya iletişimi destekler. |
UDP de, TCP de, her TCP/IP programı için iletişimi tanımlamak üzer bağlantı noktalarını kullanır.
arP - Adres Çözümleme Protokolü
IP yığınında, adres çözümlemesi yapan protokoller vardır. Adres çözümleme protokolü (ARP) IP adreslerinin fiziksel adreslere dönüştürülmesi sağlar ve bu fiziksel adresleri üst katmanlardan gizler.
Genelde ARP, ARP belleği olarak bilinen haritalama tabloları ile çalışır. Tablo, bir IP adres ile bir fiziksel adres arasında haritalama yapılmasını sağlar. Bir LAN’da (Ethernet veya IEEE 802 ağı gibi), ARP hedef IP adresini alır ve haritalama tablosundan bunun karşıladığı hedef fiziksel adresi arar. Eğer ARP adresi bulursa, bulduğu fiziksel adresi; isteği yapan cihaza yollar.
Gerekli adres ARP belleğinden bulunamazsa, ARP modülü ağa bir yayın yapar. Yayına ARP request denir. Bu yayın bir IP hedef adresi içerir. Netice olarak yayını alan cihazlardan biri ARP request’teki IP adresinin kendisine ait olduğunu sezerse, isteği yapan host’a bir ARP reply gönderir. Bu çerçeve, sorgulanan host’un fiziksel donanım adresini içerir. İsteği yapan host bu çerçeveyi alınca onu kendi ARP belleğine yerleştirir. Daha sonra, bu belirli IP adresine gönderilecek datagramlar belleğe başvurularak fiziksel adrese dönüştürülebilir. Sonuç olarak ARP sistemi isteği yapan host’un, başka bir host’un fiziksel adresini, onun IP adresi ile bulmasına olanak sağlar.
ARP isteği ve cevabı kavramları Şekil 5’de gösterilmiştir. A host’u C’nin fiziksel adresini bulmak istemektedir. A bu yüzden B, C, D’ye datagram yayınlar. Bu yayına yalnızca C cevap verir çünkü gelen ARP istek datagramında kendi IP adresinin olduğunu görür. C host’u kendi adresini ARP cevabı formunda bir IP datagramına yerleştirir.
Şekil 5-ARP İsteği ve Cevabı
ARP, IP adreslerini fiziksel adreslere haritalaması yanında, özel donanım tiplerinin tanımlanmasına da izin verir. Böylece sorgulanan host ARP datagramı alınca, datagramdaki bir alana bakarak, cihazın hangi tipte bir donanım kullandığını (bir Ethernet arabirimi veya paket radyo gibi) anlayabilir.
directed ARP (DARP)
Aynı link seviye arayüzü aracılığıyla iki IP ağında arayüzü bulunan bir yönlendirici, bu iki IP ağının aynı link düzeyindeki ağı paylaştığını bilir ve bu bilgiyi sunuculara (ICMP Redirects yoluyla) ve yönlendiricilere ( dinamik routing protokolleri yoluyla) bildirir Ama, herhangi bir taraftaki IP ağındaki sunucu veya yönlendirici, yabancı IP ağdaki IP adreslerine kendine uygun link düzey adreslerine çevirebildiği sürece bu bilgiyi diğer ağdaki sunucular ve yönlendiricilerle iletişim için kullanmaz. DARP, sunuculara ve yönlendiricilere, bildirilen, potansiyel geçiş IP adreslerinin , link düzey adresleri birleştirilen yabancı ağlarda çözümü için imkan tanıyan dinamik bir adres çözümleme prosedürüdür. DARP, normal ARP paket formatını kullanır.
24 Şubat 2009 Salı
3. Hafta
Ethernet Xerox firmasının Palo Alto araştırma merkezinde 1970'li yıllarda Dr. Robert M. Metcalfe tarafından geliştirildi. Metcalfe "geleceğin ofisi" projesi üzerinde çalışıyordu ve elinin altında dünyanın ilk workstation bilgisayarlarından biri olan Xerox Alto bilgisayarlar bulunuyordu.
1972 yılının sonlarında, Metcalfe ve Xerox'ta çalışan iş arkadaşları Xerox Alto'ları birbirine bağlamak için deneysel olarak Ethernet'i geliştirdiler. Böylece Alto bilgisayarlar diğer sunucular ve lazer yazıcılar birbiriyle haberleşebiliyordu. İlk Ethernetin çalışma hızı Alto'larla uyumlu olması için Alto'nun çalışma hızı ile aynı tutulmuş ve sonuçta ağ 2.94 Mega Bit/Saniye hızında çalışmıştır. İlk ethernet tek parça bir koaksiyel kablo kullanıyordu.
Bu diyagram...Dr. Robert M. Metcalfe tarafından 1976 yılının haziran ayında National Computer Conferance'da ethernetin doğuşu sırasında çizildi.
Ethernetin doğuşundan beri bu diyagramdaki temellere dayanan kullanım süregeldi.
Kablolar
Ağ ilk başta bilgisayarlar arasında fiziksel bir bağlantıya ihtiyaç duyar. Böylece veri bitleri bilgisayarlar arasında aktarılabilir. Günümüzde bir çok ağ altta gördüğünüze benzer unshielded twisted pair-kaplamasız dolanmış çift (UTP) kabloyu kullanıyor. Bu tip kablo 4 veya 8 telden oluşuyor ve bu teller birbirine dolanmış çiftler halinde. Unutmayın farklı kablo tipleri, hatta kablosuz teknolojiler de kullanılabilir, burada amacımız, ağ'ın çalışabilmesi için veriyi aktaracak bir ortama ihtiyacı olduğunu kavramanız.
Kablo Çeşitleri
Kablosuz çözümlerin artan popülaritesine rağmen bilgisayar ağlarının çok büyük bir bölümü bağlantı için hala bir çeşit kablo kullanmaktadır. Bu sayfada günümüz networklerinde kullanılan kabloların yapısına göz atacağız. Bu sayfada hangi ağ teknolojisi ne tip kablo kullanıyor veya 100 Mbit cross kablo nasıl yapılır gibi ayrıntılara girmeden genel olarak kabloları tanımaya çalışacağız. Bilgisayar ağlarında kullanılan kablo tipleri şunlardır: 1. Koaksiyel Kablo (Coaxial Cable) 1.1. RG-8 1.2. RG-6 (Ağlarda kullanılmasa da bilmemiz gerekiyor.) 1.3. RG-58 2. Dolanmış Çift Kablo (Twisted Pair Cable) 2.1. Kaplamalı Dolanmış Çift (Shielded Twisted Pair-STP) 2.2 Kaplamasız Dolanmış Çift (Unshielded Twisted Pair-UTP) 3. Fiber Optik Kablo (Fiber Optic Cable)
Ağ kartı
Ağın çalışmasını sağlayan diğer bir bileşen ise Network Interface Card(NIC) - Ağ Kartı'dır. Sık sık ethernet kartı deriz, aslında ağ kartı demek daha doğru. Bu bir "generic name" haline gelmiş. Nasıl margarin yerine "sana yağ" diyorsak, ağ kartları içinde "ethernet" türü tartışmasız en yaygın tür olduğu için, ağ kartı ethernet kartına dönüşmüş. Ancak başka ağ teknolojilerinde çalışmak üzere üretilmiş ağ kartları da mevcut. Sonuç olarak ağ kartı genel bir tanım, ethernet ise bir alt tür, ama en yaygın olanı. Ağ kartları çok değişik tipte olabilirler ama PAK Tic.'in kullandıkları ve sizinde kullanacaklarınız mutemelen aşağıdakine benzeyecektir.
Peki ağ kartının görevi ne? Bilgisayarlar verileri ikilik sayı sisteminde yani 1 ve 0'lar olarak işler ve saklarlar. Ağ kartları da sayısal(dijital) veriyi elektrik, ışık veya radyo sinyalleri olarak diğer sistemlere iletme görevini yerine getirir. Elektrik sinyallerini kullanan ağ kartları en yaygın tip olduğu için isterseniz onlarla devam edelim.
MAC adresi
Her ağ kartı içinde üretilirken kaydedilmiş ve dündaya bir eşi olmayan bir numara mevcuttur. Media access control address (MAC) olarak adlandırılan bu adres 48 bit'tir.
Ağ kartları bir diğer ağ kartına veri yollarken alıcıyı diğerlerinden ayırmak için bu MAC adresini kullanır.
Ağ kartı üreten firmalar, önce IEEE (Institue of Electrical and Electronics Engineers) isimli kuruma başvurur ve 24 bit'lik bir üretici kodu(her üreticiye farklı kod veriliyor) alırlar. Sonra ürettikleri her karta ilk 24 biti üretici kodu, son 24 biti ise her kartta farklı olacak şekilde MAC adresini koyarlar.
Bir ağ kartı MAC adresi şu şekilde olabilir:
MAC Adresi
110011110110111011101111 011101111011011101110001
Üretici kodu Kart seri numarası
Tabii bu şekilde ikili sistemdeki sayıların okunması insanlar için zor olduğundan MAC adresleri onaltılı sayı sistemine çevrilerek ifade edilir. Tipik bir MAC adresi 00-50-05-1A-00-AF şeklindedir. Hexadecimal(yani 16'lı sayı sisteminde) olan bu adreste her bir rakam (mesela B) 4 bite karşılık gelir.
UTP Kablo YapımıKablolamada uymamız gereken, daha doğrusu bizden sonra müdehele edecek kişinin işini kolaylaştırmak için bazı standartlar vardır.
EIA/TIA isimli kuruluş "EIA/TIA -568-A 'Commercial Building Wiring Standard' " isimli kablolama ile ilgili standartları belirlemiştir.
Düz Kablolamada standardımız iki ucunda 568A veya 568B olmasıdır. Yani:
568A<->568A veya 568B<->568B
Cross (Çapraz) Kablolamada isi iki ucun birbirinden farklı olmasıdır. Yani:
568A<->568B
İki bilgisayarı birbirine direk bağlamak için Çapraz bağlantı seçilir. Düz bağlantı ise Hub veya Switch yardımı ile ağ oluşturmada kullanılır.
Bahsettiğimiz 568A ve 568B ise CAT5 kablomuzdaki renk sırasısıdır.
*** 568 A ya göre Bağlama ***
1-Yeşil-Beyaz
2-Yeşil
3-Turuncu-Beyaz
4-Mavi
5-Mavi-Beyaz
6-Turuncu
7-Kahverengi-Bayaz
8-Kahverengi
1-Turuncu-Beyaz
2-Turuncu
3-Yeşil-Beyaz
4-Mavi
5-Mavi-Beyaz
6-Yeşil
7-Kahverengi-Bayaz
8-Kahverengi